W rozumieniu obowiązujących przepisów należy wyróżnić 3 sposoby będące podstawą zarządzania ruchem na drodze przez organizowanie ruchu za pomocą projektów. Do sposobów tych należy zaliczyć opracowanie:
Każde z powyższych rozwiązań organizowania ruchu wiąże się z odmiennymi uwarunkowaniami technicznymi i niesie ze sobą odmienne skutki prawne w przypadku dokonania zatwierdzenia przedłożonej dokumentacji projektu organizacji ruchu przez organ zarządzający ruchem. Od 1 lipca 2016 r. w § 1 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. 2003 nr 177 poz. 1729 z późn. zm.) pojawił się nowy sposób organizowania ruchu drogowego na podstawie zmiennego projektu organizacji ruchu. Zgodnie z interpretacją Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa zmiana organizacji ruchu jest rodzajem projektu stałej organizacji ruchu.
1. Projekt stałej organizacji ruchu.
Celem projektu stałej organizacji ruchu jest docelowa organizacja ruchu na „nowo wybudowanej drodze” lub dokonanie zmiany organizacji ruchu „na drodze istniejącej”. Należy pamiętać, że projektant takiej organizacji ruchu musi wziąć pod uwagę funkcjonalność danej organizacji ruchu. Przy sporządzaniu takiej dokumentacji bierze się pod uwagę takie czynniki, jak stale zwiększające się średnie dobowe natężenie ruchu oraz charakter pojazdów (promienie skrętu, zachodzenie pojazdu, „zwis” przedni pojazdu), poruszających się np. w obrębie zjazdów i skrzyżowań, na których projektowana jest nowa stała organizacja ruchu. Paragraf 4 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. 2003 nr 177 poz. 1729 z późn. zm.) nakreśla także jednoznacznie, że „zatwierdzona stała organizacja ruchu, związana z budową lub przebudową drogi albo z budową dojazdu do obiektu przy drodze, stanowi integralną część dokumentacji budowy”. Dotychczasowa praktyka pokazuje, że niejednokrotnie inwestorzy realizujący przedsięwzięcia budowlane pomijali wykonanie projektu stałej organizacji ruchu, wraz z dokumentacją projektu budowlanego. Mimo tego braku uzyskiwali decyzję o pozwoleniu na budowę (organ wydający pozwolenie na budowę uznawał za wystarczający dokument „opinia do geometrii”, wydawany przez organ zarządzający ruchem na podstawie § 3 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. 2003 nr 177 poz. 1729 z późn. zm.). Wśród organów wydających w przeszłości pozwolenia na budowę dawało się dostrzec różnorodne podejście co do konieczności dołączenia do projektu budowlanego zatwierdzonego przez organ zarządzający ruchem projektu stałej organizacji ruchu, obejmującego np. zmiany w geometrii jezdni, chodników, zatok postojowych i zjazdów na styku nowo powstałej nieruchomości z pasem drogi publicznej. Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku wydania decyzji zezwalających na realizację inwestycji drogowych (ZRID). Jednakże w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2016 r. konieczne jest sporządzanie projektu stałej organizacji ruchu „przed wszczęciem postępowania w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o pozwoleniu na budowę albo przed zgłoszeniem wykonywania robót budowlanych”. Należy przy tym pamiętać, że w celu wykonania robót w pasie drogi publicznej zmierzających do wprowadzenia nowej zatwierdzonej stałej organizacji ruchu (np. w postaci uwzględnienia nowo powstałego zjazdu, budowy zupełnie nowego odcinka drogi) należy uzyskać zatwierdzenie projektu czasowej organizacji ruchu na potrzeby realizacji stosownych robót w terenie.
Reasumując, trzeba stwierdzić, że każda najmniejsza zmiana o charakterze stałym w organizacji ruchu na istniejącej drodze musi być poprzedzona zatwierdzonym projektem stałej organizacji ruchu, który jest podstawą do jej wprowadzenia. Zatwierdzony projekt stałej organizacji ruchu jest także sporządzany dla nowo wybudowanych dróg.
W tym miejscu warto wskazać najczęstsze typy projektów stałej organizacji ruchu będące przedmiotem zatwierdzeń organów zarządzających ruchem na drogach.
Projekty stałej organizacji ruchu:
Należy jednak pamiętać, że powyższe wyliczenie ma charakter przykładowy. Każdy projekt stałej organizacji ruchu powinien uwzględniać warunki lokalne i rodzaj drogi. W inżynierii ruchu drogowego wskazuje się pewne wymogi wobec dokumentacji projektu stałej organizacji ruchu, takie jak zgodność z obowiązującymi standardami projektowymi, jednoznaczność rozwiązań projektowych, zrozumiałość dla wszystkich grup użytkowników, minimum ograniczeń pozwalających uzyskać założony cel czy też uwzględnienie warunków eksploatacji projektowej organizacji ruchu. W przypadku projektowania organizacji ruchu w obrębie skrzyżowań warto poprzedzić takie działania wykonaniem podstawowych obliczeń przepustowości.
2. Projekt zmiennej organizacji ruchu (typ stałego).
Projekt zmiennej organizacji ruchu został wprowadzony do polskiego systemu zarządzania ruchem na drogach od 1 lipca 2016 r. w wyniku przeprowadzonej nowelizacji Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. 2003 nr 177 poz. 1729 z późn. zm.).
Ustawodawca wskazał jednak, że „nie wprowadza nowego pojęcia zmiennej organizacji ruchu, gdyż określenie to funkcjonuje w aktualnym brzmieniu przepisów rozporządzenia”. Projektodawca wskazał, że „zmienna organizacja ruchu jest elementem stałej organizacji ruchu i nie występuje potrzeba zmiany przepisów w przedmiotowym zakresie. Nie wprowadza się nowych określeń, zarówno stała, zmienna, jak i czasowa organizacja ruchu funkcjonuje w aktualnym brzmieniu przepisów rozporządzenia i nie budzi wątpliwości interpretacyjnych”.
Tym samym w obecnym stanie prawnym projekt zmiennej organizacji ruchu należy traktować jako wariant projektu stałej organizacji ruchu o zmiennym charakterze (zmienność cykliczna). W praktyce rozwiązanie to ma polegać na stałym wprowadzeniu „zmienności” w istniejącej organizacji ruchu za pomocą znaków o zmiennej treści. Jako przykład można podać zmienny ruch na drodze o przekroju 1 x 3 (trzy pasy ruchu). W godzinach porannych (szczyt poranny) ruch w kierunku centrum miasta odbywa się na dwóch pasach ruchu, natomiast w kierunku peryferii (obrzeża) – na jednym pasie ruchu. Natomiast w godzinach popołudniowych (szczyt popołudniowy) ruch w kierunku peryferii (obrzeża) odbywa się na dwóch pasach ruchu, natomiast w kierunku centrum miasta – na jednym pasie ruchu.
3. Projekt czasowej organizacji ruchu.
Projekt czasowej organizacji ruchu jest rozwiązaniem tymczasowym związanym z określonymi robotami prowadzonymi w granicach pasa drogi publicznej. Może on jednak dotyczyć także innych czasowych zmian w organizacji ruchu związanych z wydarzeniami kulturalnymi, imprezami czy szczególnym wykorzystaniem dróg publicznych w trybie art. 65 Prawo o ruchu drogowym. Należy podkreślić, że każde roboty prowadzone w jednej z części pasa drogi publicznej (jezdnia, torowisko tramwajowe, chodnik, zjazd i inne: w tym pas zieleni, trawnik, zatoki autobusowe, zjazdy) wymagają zatwierdzonego projektu czasowej organizacji ruchu, chociaż w niektórych przypadkach zarządca drogi publicznej przy wydawaniu decyzji na zajęcie pasa drogowego na wykonanie robót drogowych może odstąpić od wymogu przedstawienia zatwierdzonego projektu czasowej organizacji ruchu.
W tym miejscu warto wskazać najczęstsze typy projektów czasowej organizacji ruchu będące przedmiotem zatwierdzeń organów zarządzających ruchem na drogach.
Projekty czasowej organizacji ruchu:
Wymóg uzyskania zatwierdzenia określonego projektu czasowej organizacji ruchu na czas imprez powodujących utrudnienie w ruchu jest wymogiem ustawowym wynikającym z art. 65 i in. ustawy Prawo o ruchu drogowym. Zgodnie z art. 65a ust. 3 pkt 1 i 9 ustawy Prawo o ruchu drogowym organizator imprezy jest obowiązany do dokonania „uzgodnienia z organami zarządzającymi ruchem na drogach przebiegu trasy, na której ma się odbyć impreza” (pkt 1) oraz „na polecenie organu zarządzającego ruchem na drodze opracować projekt organizacji ruchu w uzgodnieniu z Policją” (pkt 9). Praktyka pokazuje, że od organizatora imprezy praktycznie zawsze wymaga się opracowania i uzyskania zatwierdzenia projektu organizacji ruchu. W przypadku mniejszych imprez niepowodujących, aż tak dużych utrudnień w ruchu, o których mowa w art. 65 ustawy Prawo o ruchu drogowym, zarządca drogi wydaje na podstawie projektu organizacji ruchu zatwierdzonego przez organ zarządzający ruchem decyzję na zajęcie pasa drogowego zezwalającą na przeprowadzenie zaplanowanego wydarzenia kulturalnego.
Zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 5 i 6 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. 2003 nr 177 poz. 1729 z późn. zm.) projekt czasowej organizacji ruchu musi spełnić kilka dodatkowych wytycznych, a jest to m.in. dokonanie opisu występujących zagrożeń lub utrudnień w ramach prowadzonych robót (odbywającej się imprezy), przewidywany czas wprowadzenia czasowej organizacji ruchu oraz termin wprowadzenia nowej stałej organizacji ruchu lub przywrócenia poprzedniej stałej organizacji ruchu. Przy opracowywaniu projektu czasowej organizacji ruchu należy pamiętać o skorzystaniu z rozwiązań inżynierii ruchu drogowego dedykowanych dla robót drogowych – w szczególności dotyczy to stosowania urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego wskazanych w Załączniku Nr 4 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. 2003 nr 220 poz. 2181 z późn. zm.). Przeznaczone są one do zabezpieczenia robót w pasie drogi publicznej.
4. Uproszczony projekt organizacji ruchu.
W gruncie rzeczy uproszczony projekt organizacji ruchu jest szczególnym przypadkiem projektu czasowej organizacji ruchu. Regulacja § 5 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. 2003 nr 177 poz. 1729 z późn. zm.) nie pozostawia cienia wątpliwości co do tego, że uproszczony projekt organizacji ruchu nie może dotyczyć stałej organizacji ruchu. Stanowisko w zakresie dopuszczenia do zatwierdzenia organizacji ruchu na podstawie uproszczonego projektu organizacji ruchu podejmuje każdorazowo uznaniowo (władczo) organ zarządzający ruchem, który może (lub też nie) dopuścić do zatwierdzenia i realizacji projekt uproszczony. Praktyka w tym zakresie pokazuje, że projekty uproszczone są akceptowalne w zakresie prac o charakterze powtarzalnym, przewidywalnym i nieznaczącym. Do takich prac należy zaliczyć np. rutynowe przycinanie drzew w ciągu drogi publicznej, sprzątanie pasa drogowego, malowanie i odświeżanie oznakowania poziomego, koszenie trawy w ciągu drogi publicznej, roboty gwarancyjne, badania drogowe w pasie rozdziału czy też montaż np. na długości kilkunastu kilometrów słupków kilometrowych i hektometrowych (U-1a z U-7 i U-8). Prace takie z pewnością wpisują się w „roboty i czynności przesuwające się wzdłuż drogi”, zgodnie z § 5 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. 2003 nr 177 poz. 1729 z późn. zm.).
Zamów swój projekt
+48 609 543 540
infoznak@infoznak.pl
